گلوی گاوخونی همچنان خشک است / ضرورت احیای حقابه تالاب توسط وزارت نیرو
تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۲۳۲۷۴
زنده شدن موقتی ۵ درصد از تالاب گاوخونی پس از بارندگی‌های اخیر، امیدهایی را در دل زنده کرده و سال‌هاست که صحبت از حفظ و نجات تالاب به گوش می‌رسد، اما همچنان اقدام موثری در این خصوص صورت نگرفته است و دائمی نبودن جریان زاینده روز نیز همانند تازیانه‌ای دردناک بر تن این تالاب فرود می‌آید.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، تالاب گاوخونی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین تالابهای ایران است که در طول تاریخ علاوه بر ایجاد فضای فرح‌بخش در شرق اصفهان، مامنی برای پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تنها ۳ درصد از این تالاب بین‌المللی زنده است و با بارندگی‌های اخیر این ۳ درصد به ۵ درصد رسیده است که با جاری نبودن جریان زاینده رود، این ۵ درصد در مدت زمانی کوتاه روبه کاهش می‌رود؛ با افزایش ۲ درصدی جان این تالاب شاهد حضور گونه پرنده‌های فلامینگو بوده‌ایم که درچه‌ای چشم‌نواز و فرح‌بخش ایجاد و نور امید برای زنده شدن این تالاب را در دل روشن کرده است.
با جان گرفتن دوباره این تالاب، شاهد دمیده شدن روحی تازه در اصفهان و حتی استان‌های اطراف خواهیم بود و در نقطه مقابل، آسیب‌های زیست محیطی متعدد از جمله ریزگردها، از بین رفتن اکوسیستم‌های گیاهی و جانوری باقی مانده و انواع بیماری‌ها متوجه استان اصفهان و سایر استان‌های اطراف خواهد بود.
زنده شدن موقتی ۵ درصد از ۴۷ هزار هکتار این تالاب بین‌المللی تنها نقطه امید به شمار می‌رود و تأمین شدن حقابه تالاب و جریان دائمی زاینده رود می‌تواند مرهمی بر زخم‌های گسترده پیکره تالاب باشد.
منصور شیشه فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: حقابه تالاب گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب است که به وزارت نیرو و سازمان محیط زیست ابلاغ شده است و حداقل حقابه نیاز تالاب برای احیا شدن بخشی از آن به شمار می‌رود.
وی افزود: در سنوات طی شده حقابه تالاب داده نشده و سال گذشته تنها مقداری آب به تالاب رسید و توانست حدود ۵ درصد تالاب را به صورت موقت مرطوب کند، اما حدود ۲۰ سال است که حقابه تالاب داده نشده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد: طی بارندگی‌های اخیر و هدایت سیلاب‌ها، می‌توان گفت حدود ۵ درصد از ورودی تالاب آبگیری شده است؛ ۴۷ هزار هکتار وسعت این تالاب است و در سال‌های پرآبی، ۱۵۰ هزار قطعه پرنده در تالاب حضور داشتند و تنها دریافت کننده آب پایدار تالاب، رودخانه زاینده‌رود بود.
شیشه فروش ادامه داد: مهم‌ترین رودخانه فلات مرکزی ایران زاینده رود به شمار می‌رود که به تالاب می‌رسد و تالاب گاوخونی ۱۶ کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد، در سال ۱۳۷۵، تالاب گاوخونی تحت پوشش تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار گرفت و به عنوان یک پیکره بزرگ و منحصربه‌فرد، نقش مهمی در تغذیه آبهای زیرزمینی دارد و دارای زیستگاه‌های شناسایی شده از جمله شوره‌زار، شن‌زار و کوهستان است.
وی گفت: پیش از این تالاب گاوخونی زیستگاه مناسبی برای گونه‌های جانوری از جمله آهو و میش و میزبان صدها هزار پرنده آبزی مانند فلامینگو، عقاب، غاز خاکستری و اردک بوده است که امروزه تنها گروهی اندک از آنها باقی مانده است و به دنبال خشکسالی‌ها از سال ۱۳۷۶ و به دلیل نبود مدیریت جامع حفاظت تالاب، کاهش رطوبت جوی و بارگذاری بیش از حد در حوضه زاینده‌رود، شاهد هستیم که هیچ آبی به تالاب وارد نشده و در نتیجه شاهد تأثیرات بسیار زیادی هستیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان اضافه کرد: ۹۸ درصد تالاب خشک است و دو درصد دارای آب، مناطقی است که به آنها زه‌آب وارد می‌شده است، اکنون می‌توان گفت آب در ۵ درصد از ۴۷ هزار هکتار تالاب جاری و طی همین مدت، بر اساس سرشماری‌های انجام شده حدود یک هزار فلامینگو در تالاب مشاهده شده است، اما با گذشت مدت زمانی کوتاه در حدود چند روز، مجدد تالاب رطوبت خود را از دست می‌دهد.
وی افزود: به منظور احیای این تالاب بین‌المللی، حداقل حقابه لازم، ۱۶۷ میلیون در سال است که باید وزارت نیرو تأمین کند تا از نابودی تالاب جلوگیری شود؛ جریان نداشتن رودخانه زاینده رود از سال ۱۳۶۶، بوته کنی پوشش‌های گیاهی و تأمین نشدن حقابه‌ها منجر به بروز آسیب در تالاب و تبدیل آن به کانون گردوغبار شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تصریح کرد: منشأ بسیاری از گردوغبارهای سال گذشته در شهر اصفهان، تالاب گاوخونی بود و یکی از سه هدف احیای تالاب، حفاظت از اکوسیستم‌های موجود و تقویت مدیریت آنها است؛ انتظار می‌رود سازمان محیط زیست احیای تالاب گاوخونی را مانند دیگر تالابها در برنامه قرار دهد و ضرورت این است که حقابه قانونی تالاب تأمین شود.
سعید رحیمی، فرماندار ورزنه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: باتوجه به اینکه حقابه تالاب گاوخونی حدود چند سال تأمین نشده، به سمت خشکی رفته است، اما با توجه به مبحث زه‌آب و زایش رودخانه که حدود ۱۵ کیلومتر از انتهای رودخانه زاینده‌رود در شهر ورزنه قرار دارد، به علت زایش آب و فاضلاب شهر ورزنه، به مقدار کمی آب به تالاب وارد می‌شود و می‌توان گفت حدود ۳ درصد از تالاب مرطوب است.
وی افزود: با توجه به بارندگی‌های انجام شده و سیلاب‌ها، حدود ۹۰ میلی‌متر بارندگی به ثبت رسید و سیلاب‌ها به سمت تالاب هدایت شد و می‌توان گفت حدود ۲ درصد دیگر از تالاب به این واسطه آبگیری شد و پرنده‌های فلامینگو به تالاب بازگشتند، اما ۹۵ درصد از تالاب خشک است و امکان دارد طی تابستان و هنگام وزش بادهای شدید، شهرستان ورزنه و شهر اصفهان درگیر ریزگردها شود.
تصریح کرد: اگر وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای به وظیفه خود عمل نکنند و طبق قانون ۱۷۶ میلیون مترمکعب حقابه تالاب تأمین نشود، دچار مشکلات محیط زیستی خواهیم شد، سال‌های گذشته نیز شاهد ریزگردها در بهار و تابستان شدیم و مسئولان مربوطه باید همراهی ویژه‌ای در این خصوص داشته باشند و انتهای دوره رهاسازی آب برای کشاورزی، آب به تالاب نیز اختصاص یابد تا دچار خشکی کامل تالاب نشویم.
رحیمی ادامه داد: با خشک شدن تالاب، ۵۰۰ کیلومتری اصفهان و ورزنه می‌تواند درگیر ریزگردها شود و با توجه به اینکه سال‌ها فاضلاب در تالاب ته‌نشین شده است، ریزگردها آسیب‌های متعددی از جمله بیماری‌های تنفسی به همراه خواهند داشت؛ در صورتی که آب به تالاب برسد، تالاب جانی دوباره خواهد گرفت، اما تالاب گاوخونی در حال بدل شدن به یک غول خفته است که در صورت بیدار شدن، تبعات و هزینه‌های بسیار سنگینی به همراه خواهد داشت.
وی گفت: امروز تا می‌توان اقدامی انجام داد، باید دست به کار شد و انتظار می‌رود آنچنان که برای دریاچه ارومیه ستاد ملی تشکیل شد و همه پای کار آمدند برای احیا کردن دریاچه ارومیه، برای احیای تالاب گاوخونی نیز ستاد ملی تشکیل شود و در خصوص زنده نگه داشتن تالاب فعالیت شود، چراکه آسیب به این تالاب چندین استان را درگیر می‌کند؛ جریان دائمی زاینده‌رود نیازی ضروری برای احیای تالاب گاوخونی است و محیط زیست اصفهان بزرگ و فراتر از آن درگیر احیای این تالاب است.
در نهایت، تن رنجور و گلوی خشک گاوخونی در انتظار جریانی حیاتی برای سیراب شدن است و دیری نخواهد گذشت که نم گرفتن حدود پنج درصد از وسعت این تالاب در صورت تأمین نشدن حقابه آن توسط دستگاه‌های ذیربط و جاری نبودن زاینده‌رود رو به خشکی برود.
کد خبر 739816منبع: ایمنا
کلیدواژه: تالاب گاوخوني حقابه تالاب گاوخونی خشکی تالاب گاوخونی گاوخونی خشکی گاوخونی و ریزگردها حیات تالاب گاوخونی مشکلات تالاب گاوخونی باتلاق گاوخونی مسیر تالاب گاوخونی احیای گاوخونی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان تالاب گاوخونی احیای تالاب حقابه تالاب آب به تالاب توان گفت زاینده رود بین المللی وزارت نیرو محیط زیست ۵ درصد سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۲۳۲۷۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
طالبان آب هیرمند را به شوره‌زار می‌ریزد تا به ایران نرسد
پرداخت نکردن حقابه ایران از رودخانه هیرمند توسط افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهواره‌ای از انحراف بخش عمده‌ای از آب رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور بار دیگر حاشیه ساز شده است.
تصاویر ماهواره‌ای از انحراف آب هیرمند به شوره زار گودزره افغانستان
به گزارش همشهری، افغانستان سال‌هاست از آزادسازی حقابه رودخانه مرزی هیرمند سر باز می‌زند. با اینکه مقامات افغانستان، آزادسازی حقابه رودخانه هیرمند را به بارندگی‌های مناسب در این کشور مشروط کرده اند، اما با وجود بارش‌های فرا نرمال در این کشور، نه تنها حقابه ایران از رودخانه هیرمند آزاد نشده، بلکه این کشور با استفاده از بند‌های کوچک و متعدد انتقال و انحراف آب، مانع از جاری شدن رودخانه به پایین دست حوضه آبریز هیرمند در ایران می‌شود.
با اینکه انتشار برخی تصاویر جاری شدن آب در پایین دست حوضه آبریز رودخانه هیرمند در سیستان و بلوچستان هراز گاهی در فضای مجازی دست به دست می‌شود و موجی از شادمانی را در بین مردم محلی سبب می‌شود، اما پرداخت حقابه براساس معاهده سال ۱۳۵۱ تعریف مشخصی دارد و آزادسازی سیلاب سرشکن از سد‌های بالادست که محدود به یکی دو نوبت در سال است، به معنای عمل افغانستان به تعهدات قانونی اش در زمینه پرداخت حقابه هیرمند نیست.
عدم پرداخت حقابه ایران از سوی افغانستان در حالی است که انتشار تصاویر ماهواره‌ای از انحراف بخش عمده‌ای از آب این رودخانه مرزی مشترک به سمت شوره زار گودزره در این کشور و در همسایگی با ایران، بار دیگر حاشیه ساز شده است.
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که طالبان مانند سال‌های گذشته سیلاب هیرمند را به بیابان گودزره انحراف داده است. آب منحرف شده مساحتی بالغ بر ۴۰۰ کیلومتر مربع از گودزره را پوشانده و آب شیرین رودخانه هیرمند را به تلخاب تبدیل کرده است.
آبی که می‌تواند در صورت رسیدن به پایین دست، تالاب بین المللی هامون ایران به وسعت ۴۱۰ کیلومتر مربع (معادل وسعت گودزره) را احیا و از مرگ این اکوسیستم ارزشمند و تبدیل آن به کانون گرد و غبار جلوگیری کند.
سلاجقه: برای نرسیدن آب به تالاب هامون دست‌هایی در کار استمدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور درباره خلف وعده‌های افغانستان در عمل به آزاد سازی حقابه هامون از روزدخانه هیرمند گفت: «متاسفانه با وجود بارش‌های خوبی که در حوضه هیرمند و کل کشور افغانستان اتفاق افتاده است و رودخانه‌های ورودی تالاب هامون، وضعیت مناسب و سیلابی دارند، اما دستکاری‌هایی که در بالادست اتفاق افتاده و انحراف آبی که به وسیله بند‌های انحرافی ایجاد شده، باعث شده است که آب از مسیر طبیعی خود منحرف شده و مسیر طبیعی را طی نکند.»
آرزو اشرفی زاده اضافه کرد: «مسیر طبیعی آب در این حوضه آبریز به این صورت است که آب باید از رودخانه هیرمند وارد ایران شده و تالاب هامون را سیراب کند؛ در ادامه از طریق رودخانه شیرین به افغانستان بر گردد و وارد گودزره شود. اما متاسفانه دستکاری در مسیر طبیعی و عدم تامین حقابه پایین دست، این مسیرطبیعی را منحرف کرده است.»
اشرفی زاده تصریح کرد: «این اقدام افغانستان از نظر حقوق عرف بین الملل محکوم است و ما در این خصوص اعتراض خود را اعلام کرده ایم. پیگیری‌هایی هم از طریق مراجع ذیربط (وزارت امور خارجه) در حال انجام است که اکوسیستم‌ها به صورت یکپارچه و طبیعی آبگیری شوند.»
این مدیر ارشد محیط زیستی کشور درباره آخرین وضعیت تالاب بین المللی هامون گفت: «تالاب هامون از رودخانه فراه مقدار کمی مرطوب و مقداری آب نیز از طریق رودخانه هیرمند وارد تالاب شده است که حجم آن در مقایسه با حجم سیلاب و دبی بسیار بالای آبی که در رودخانه هیرمند جریان دارد، بسیار ناچیز است. درواقع مداخلات انسانی که در مسیر اتفاق افتاده منجر به این شده است که ورودی تالاب بین المللی هامون که همیشه وابسته به سیلاب‌ها بوده، دچار چالش شود و آب کمی وارد آن شود.»
دروغ طالبان به ایران درباره نبود آب کافی در پشت سد‌های کجکی و کمالخانمدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست کشور به انحراف آب هیرمند به گودزره اشاره کرد و افزود: «گودزره درواقع یک شوره زار است و از نظر اکولوژیکی هیچ ارزشی ندارد. از قدیم و از گذشته به دلیل واقع شدن در انتهای حوضه آبریز، مردم منطقه هیچ وابستگی معیشتی به آن ندارند. درمقابل، اما تالاب بین المللی هامون به عنوان ذخیره زیست کره که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است، ارزش اکولوژیکی بسیار بالایی دارد. بر همین اساس، هم به لحاظ عرفی و هم از نظر قوانین بین الملل انحراف مسیر طبیعی هیرمند محکوم است.»
اشرفی زاده در پاسخ به دلیل دستکاری‌های کشور افغانستان در مسیر روردخانه مشترک مرزی هیرمند، گفت: «این سوال را باید از مسئولان افغانستان پرسید که با چه هدفی این کار را انجام می‌دهند. دو کشور مسلمان منطقه باید حسن همجواری و حقوق همدیگر را رعایت کنند. ضمن اینکه رعایت حقوق اکوسیستم‌های طبیعی مشترک که در دنیا هم وجود دارد باید توسط همه کشور‌هایی که آبهای هم مرز دارند صورت بگیرد و افغانستان هم از این موضوع مستثنی نیست.»
اشرفی زاده به پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست برای تامین حقابه هامون از رودخانه هیرمند اشاره کرد و گفت: «مکاتبات زیادی در این زمینه داشته ایم و حتی مذاکرات متعددی از طریق وزارت امور خارجه صورت گرفته است. معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم شخصا پیگیر موضوع است و امیدواریم این پیگیری‌ها در نهایت به نتیجه برسد.»
بند کمال‌خان قابلیت ذخیره تنها ۵۰ میلیون مترمکعب آب دارد، اما در واقعیت بند انحرافی آن توانایی انحراف بیش از ۲ میلیارد مترمکعب آب از رودخانه هیرمند پیش از سرریز سد مخزنی را دارد. اقدامات چند سال اخیر در انحراف آب هیرمند و تحقق پیدا نکردن حق آبه ایران نشان می‌دهد که طالبان از بالادست بودن خود در رودخانه هیرمند سوء استفاده می‌کند و مانع جاری شدن آب در پایین دست می‌شود.
چهار روز از سیلاب در افغانستان و هدررفت چند میلیارد مترمکعبی آب در این حوضه می‌گذرد، اما به غیر از جاری شدن بخش اندکی از سیلاب افغانستان در جریکه سیستان و بلوچستان، آبی به پایین دست نرسیده است.
پخش زنده بازی‌های فوتبال امروز جمعه ۷ اردیبهشت از تلویزیون + سایت آنتن و آپارات